Thung Nham là một khu du lịch sinh thái nổi tiếng nằm trong quần thể danh thắng Tràng An, thuộc tỉnh Ninh Bình. Nơi đây nổi bật với khung cảnh thiên nhiên hoang sơ, sông nước hữu tình và hệ động thực vật phong phú. Đặc biệt, Thung Nham còn được biết đến với Vườn chim rộng lớn. Đây là nơi sinh sống của hàng ngàn loài chim quý hiếm. Không chỉ hấp dẫn bởi vẻ đẹp thiên nhiên, Thung Nham còn mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm văn hóa và ẩm thực đặc sắc. Mỗi lần ghé thăm, du khách đều bị cuốn hút bởi vẻ đẹp bình dị và sự yên bình nơi đây.
Bên cạnh phong cảnh tuyệt đẹp, ẩm thực tại Thung Nham cũng là một điểm nhấn không thể bỏ qua. Những món ăn dân dã, đậm đà hương vị vùng quê Bắc Bộ luôn khiến thực khách nhớ mãi. Những món ăn ngon không thể bỏ lỡ khi đi du lịch Thung Nham chính là điều mà bất kỳ ai cũng nên khám phá khi đặt chân đến vùng đất này.
Dê tái chanh
Dê núi tại Thung Nham được nuôi thả tự nhiên, ăn cỏ, không nuôi công nghiệp nên thịt săn chắc, có vị ngọt riêng. Để làm dê tái chanh, thịt dê (thường là phần thịt mềm như thăn, lưng) được rửa sạch, thái lát mỏng sống hoặc vừa chín tái (dùng nước nóng hoặc trụng nhanh), sau đó ướp với nước cốt chanh (hoặc dấm chua nhẹ), thêm gừng, tỏi, ớt, rau thơm như rau mùi, húng quế, đôi khi thêm chút giấm hoặc mẻ để tăng vị chua có thể thêm dứa hoặc dưa chuột/cà rốt để tạo độ giòn và mát. Thưởng thức khi vừa làm xong để thịt vẫn mềm, mát, vị chua chua, cay nhẹ, hòa quyện với vị dê ngọt, đậm đà và chút béo từ thịt. Món này đặc biệt vì không qua nấu lâu; cảm giác thịt vừa giòn, vừa mềm, hơi se ở ngoài, mùi dê rõ nhưng không bị “hơi rừng” quá, vẫn dễ ăn với nhiều người, đặc biệt vào những ngày muốn cảm giác tươi mát. Đây là món nên thử tại Thung Nham vì nó thể hiện được “chất” của dê nuôi địa phương vừa tự nhiên, vừa tinh tế.
Cá quả nướng lá lốt
Cá quả (còn gọi là cá tràu Tiến Vua tại Thung Nham) là loại cá hồ nước ngọt, thịt dẻo, chắc và hơi tanh nhẹ nếu không sơ chế kỹ. Khi làm món nướng lá lốt, người ta chọn con cá khoảng 1kg, làm sạch (lóc vẩy, bỏ ruột, rửa sạch), ướp gia vị gồm riềng, mẻ, ớt, tỏi, có khi thêm chút sả, hành để át mùi tanh, tăng hương vị. Sau khi ướp đủ, cá được cuốn hoặc kẹp trong lá lốt, rồi nướng trên than tràm (loại than tạo mùi khói đặc trưng, thơm, không ám khói xấu) khoảng 1 tiếng đến khi lớp ngoài lá hơi cháy xém, lớp thịt cá bên trong chín mềm, vẫn giữ độ mọng và ngọt tự nhiên. Khi ăn, cá được gỡ ra, xé hoặc cắt miếng, cuốn trong lá, ăn kèm rau thơm, chấm với nước chấm chua cay hoặc nước mắm pha tỏi ớt. Hương vị là sự kết hợp giữa vị ngọt của cá, vị thơm của lá lốt, mùi khói than tràm, vị chua – cay nhẹ của mẻ hoặc nước chấm. Món này đặc biệt vì cá tràu tại Thung Nham được nuôi/hồ tự nhiên, nên thịt cá có độ săn, ít mỡ, lại thơm mùi khói và lá thơm bản địa, rất khác so với cá mua ngoài chợ. Đó là món bạn nên thử để cảm nhận rõ miền quê hồ nước của Ninh Bình.
Chân dê hầm lá ngải
Món chân dê hầm lá ngải là món bổ dưỡng, thường xuất từ những vùng núi có thảo dược. Chân dê (bản thân phần da và sụn nhiều, giàu collagen) được làm sạch, có thể chần qua để loại bỏ bọt. Sau đó hầm cùng lá ngải cứu và thảo dược (các loại thuốc bắc hoặc gia vị vùng núi, có thể thêm hành, gừng, tiêu) trong thời gian dài, để thịt mềm, nước dùng đậm đà, thấm tháp gia vị, có mùi thơm đặc trưng của ngải cứu. Khi ăn, chân dê mềm, da hơi dai dai, có độ sực, thịt mềm rã, nước dùng vừa ngọt vừa ấm, có tính giải cảm (tùy lá ngải và cách hầm), thường ăn kèm với bún hoặc cơm trắng để thưởng thức được trọn vị. Món này đặc biệt vì sự kết hợp giữa dược liệu và thực phẩm vừa ngon miệng vừa mang nét tinh hoa bản địa về ẩm thực, sức khỏe; cũng là món thể hiện tính cầu kỳ trong cách chế biến, khác với món nướng hay xào nhanh gọn. Thử món này sẽ cho bạn trải nghiệm sâu hơn về văn hóa ẩm thực Thung Nham.
Cơm cháy Ninh Bình
Cơm cháy là đặc sản của Ninh Bình nói chung và Thung Nham nói riêng vì vị trí gần, nguyên liệu gạo thường dùng là gạo nếp/cơm cháy làm từ cơm nguội hoặc cơm nếp cái hoa vàng được nguội rồi phơi se, sau đó chiên hoặc nướng cho miếng cháy vàng giòn. Khi làm kỹ, cơm cháy có lớp vỏ ngoài giòn rụm, bên trong vẫn giữ chút độ mềm nếu dày, hoặc hoàn toàn giòn nếu làm mỏng. Thưởng thức cơm cháy kèm với nước sốt đặc biệt, có thể là nước sốt dê, nước sốt thịt hoặc nước mắm pha hành tỏi ớt, có loại chà bông hoặc thịt nạc xé nhỏ để ăn kèm tạo ra sự tương phản giữa giòn và sốt ướt đậm đà. Cơm cháy thơm có mùi gạo cháy, mùi dầu vừa, hòa với vị mặn, ngọt, cay tùy nước sốt. Món này đặc biệt vì nó là thức “kèm” rất dân dã nhưng lại làm nổi bật các món chính; là món phổ biến trong các menu địa phương, dễ ăn, tạo cảm giác “cơm quê”, thích hợp với khoảnh khắc nghỉ ngơi, chia sẻ cùng bạn bè/bữa ăn nhóm. Khi đến Thung Nham, cơm cháy là thứ hầu như ai cũng thử để cảm nhận ẩm thực Ninh Bình thuần túy.
Gà đồi
Gà đồi (gà nuôi thả trong đồi núi) ở vùng Hoa Lư, Thung Nham, được cho ăn thức tự nhiên, vận động nên thịt săn, không nhiều mỡ. Khi chế biến món gà đồi có nhiều cách như gà nướng, gà hấp, gà luộc hoặc gà nướng lá mắc mật, gà xào cung bửu… tùy vùng. Sơ chế gồm làm sạch, bỏ lông/lông tơ, mổ ruột, rửa, có khi ướp gia vị thảo mộc để giữ độ thơm. Khi nướng hoặc hấp, gia vị là thảo mộc vùng núi như mật ong, sả, lá mác mật, mùi thơm đặc trưng thiên nhiên. Thưởng thức khi thịt vẫn nóng, thịt gà có lớp da hơi giòn nếu nướng, bên trong mềm ngọt, có độ dai vừa phải, vị ngọt từ thịt, hương thảo mộc, chút khói nếu nướng than. Món gà đồi đặc biệt vì nó phản ánh cách nuôi thả tự nhiên, không công nghiệp, hương vị gần gũi, đậm đà, nếu ăn vào sẽ nhớ mùi gió núi, mùi đồng nội rất khác với gà nuôi trong chuồng công nghiệp.
Tóm lại, khi nhắc đến ẩm thực của khu du lịch Thung Nham là sự hòa quyện tuyệt vời giữa hương vị núi rừng và tinh hoa dân dã, mang đến những trải nghiệm khó quên cho mọi du khách. Từ các món dê núi, gà đồi cho đến cơm cháy giòn tan hay cá nướng đậm đà, mỗi món ăn đều chứa đựng nét đặc trưng riêng của vùng đất cố đô. Những món ăn ngon không thể bỏ lỡ khi đi du lịch Thung Nham chính là điểm nhấn làm nên sự hấp dẫn và trọn vẹn cho chuyến hành trình khám phá thiên nhiên nơi đây. Chúc bạn có chuyến đi thật vui vẻ, trọn vẹn và đầy ắp dư vị đáng nhớ!
